บัตรประชาชนดิจิทัล หมายถึงการสร้างและออกบัตรประชาชนที่มีรูปแบบเป็นไฟล์ดิจิทัล เพื่อใช้แทนบัตรประชาชนที่มีอยู่ในรูปแบบพิมพ์ทั่วไป โดยใช้ผ่านแอปพลิเคชัน ThaiID หรือลงทะเบียนที่ระบบพิสูจน์และยืนยันตัวตนทางดิจิทัล (Digital ID) เพื่อตรวจสอบบัตรประจำตัวประชาชนและหนังสือเดินทาง ซึ่งสามารถอ่านข้อมูลตามหน้าบัตรได้ถึง 24 รายการ เช่น ชื่อ, ที่อยู่เลขบัตรประชาชน, วันเกิด, วันออกบัตร และรายละเอียดอื่นๆ บัตรประชาชนดิจิทัลจะใช้เทคโนโลยีการรับรู้ตัวตนและเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ เช่น การสแกนลายนิ้วมือ การถ่ายภาพหน้า และการยืนยันตัวตนผ่านทางอินเทอร์เน็ต การใช้งานบัตรประชาชนดิจิทัล (Digital ID) เป็นไปตาม พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) การปฏิบัติราชการทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2565 มาตรา 14 โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 10 มกราคม 2566 ประชาชนไทยสามารถแสดงภาพบัตรประชาชนทางดิจิทัลให้เจ้าหน้าที่ บนเครื่องมือสื่อสารผ่านแอปพลิเคชัน แทนการแสดงตนด้วยตัวบัตรประจำตัวประชาชนตัวจริงได้
ปัจจุบันแอปพลิเคชัน D.DOPA ที่มีบัตรประชาชนดิจิทัล และทะเบียนบ้านดิจิทัล ของสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น Thai ID
เป้าหมายของการสร้างบัตรประชาชนดิจิทัลคือ เพื่อเพิ่มความสะดวกสบายในการใช้บัตรประชาชน ลดการปลอมแปลงและการขโมยบัตร รวมถึงให้ความปลอดภัยแก่ข้อมูลส่วนบุคคลของประชาชน ใช้สำหรับการยืนยันตัวตนเพื่อการทำธุรกรรมทางดิจิทัล ออกให้โดยกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ปัจจุบันสามารถใช้แสดงตนแทนบัตรประชาชนตัวจริงได้บางธุรกรรม
บัตรประชาชนดิจิทัล เอาไปใช้ทำอะไรได้บ้าง?
- ใช้แสดงตนแทนบัตรประชาชนตัวจริง พร้อมบัตรโดยสารเพื่อขึ้นเครื่องบินที่ท่าอากาศยาน หรือสถานบันเทิงบางแห่ง ที่ประกาศว่า ให้ใช้บัตรประชาชนดิจิทัลแสดงตนแทนบัตรประชาชนตัวจริงได้แล้ว
- ใช้ในการทำธุรกรรมออนไลน์ ได้แก่ ใช้บริการธุรกรรมทางการเงิน
- ยื่นแบบและชำระภาษีออนไลน์ที่กรมสรรพากร จากเดิมต้องกรอกเลขประจำตัวผู้เสียภาษีและรหัสผ่าน ก็ใช้แอปพลิเคชัน Thai ID สแกน QR Code ที่แสดงบนเว็บไซต์เพื่อเข้าสู่ระบบได้เลย
- รับการบริการจากหน่วยงานราชการอื่นๆ โดยที่ไม่ต้องเดินทางมายื่นเอกสารด้วยตัวเอง
- ใช้บริการรัฐธรรมนูญ เช่น การเสนอของสมเด็จพระเทพฯ ในการประชุมสภา การเลือกตั้ง
อย่างไรก็ตามบางธุรกรรมไม่สามารถใช้บัตรประชาชนดิจิทัลแสดงข้อมูลได้ จำเป็นต้องใช้เครื่องอ่านบัตรสมาร์ทการ์ดอ่านข้อมูลจากบัตรประชาชนตัวจริง เช่น การยืนยันตัวตนแบบ Check ID, การเปิดบัญชีธนาคาร, การออกบัตรผ่านแดนชั่วคราว (Border Pass) ที่สำนักงานออกหนังสือผ่านแดน การส่งจดหมายและพัสดุผ่านไปรษณีย์ไทย เป็นต้น
