เรามีแผนรับมือกับยุงลายและโรคไข้เลือดออกและชิคุนกุนยาโดยอย่าให้ยุงกัดและกำจัดต้นตอของการเกิดยุง ตัดวงจรชีวิตในช่วงลูกน้ำไปก่อน ให้คว่ำถ้วย ชาม โอ่ง ไหที่ไม่ได้ใช้และมีน้ำขังทิ้งไป หรือแม้แต่กระถางต้นไม้ประเภทที่ปลูกไม้น้ำ ถ้ากระถางใหญ่ก็หาปลาหางนกยูงหรือปลากัดมาเลี้ยงช่วยกินลูกน้ำ ถ้าเป็นกระถางเล็กๆ หรือแก้ว แจกันที่มักวางประดับตามโต๊ะทำงาน ตามมุมบ้าน ตามโต๊ะรับแขก เจ้าของก็ต้องใส่ใจให้มากขึ้น หมั่นเปลี่ยนน้ำทิ้งสักอาทิตย์ละครั้ง อย่าให้ภาชนะบรรจุต้นไม้ของท่านกลายเป็นแหล่งกำเนิดของยุงร้ายได้
มีสมุนไพรหลายชนิดที่ท่านสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการกำจัดยุงได้ ที่ขึ้นชื่อเป็นที่รู้จักกันดีก็คือ ตะไคร้หอม ที่นำมาผลิตสเปรย์กันยุง และสมุนไพรตัวอื่นๆ ที่เราอาจนึกไม่ถึง เช่น กะเพรา ดาวเรือง ขมิ้น พืชตระกูลส้มทั้งหลาย มะกรูด หนอนตายหยาก เป็นต้น สมุนไพรที่กล่าวมานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ได้มีการนำไปทดลอง และทดสอบประสิทธิภาพในการไล่ยุงและกำจัดลูกน้ำมาแล้ว
ตะไคร้หอม มีน้ำมันหอมระเหยหลายชนิดเป็นสารออกฤทธิ์ไล่ยุง การใช้อาจใช้ในรูปแบบสเปรย์และน้ำมันทากันยุง หรือถ้าบ้านใครเป็นบ้านสวนอยู่ใกล้ป่า หรือมีความชื้นสูง ก็ปลูกตะไคร้หอมไว้รอบรั้วให้มากๆ ทั้งในระยะไกลบ้านและใกล้ตัวบ้าน ขยับเข้ามาในบ้านก็เอาใส่กระถางตั้งเรียงรายริมระเบียงและในห้อง ตื่นเช้าก็ยกออกไปไว้นอกบ้าน หรือเอาใบตัดเป็นท่อนๆ ขนาดพอเหมาะไปวางไว้ตามมุมอับหรือที่ยุงชอบเข้าไปอยู่ หรือใช้สารสกัดตะไคร้หอมด้วยแอลกอฮอล์ ชุบสำลีวางไว้ใกล้ๆ ตัว
 |
| ตะไคร้หอม |
กะเพรา ตัวนี้น่าสนใจเพราะน้ำมันหอมระเหยของกะเพราสามารถไล่ยุงได้ มีการนำไปผสมกับสมุนไพรชนิดอื่นทำธูป เทียน มีประสิทธิภาพในการฆ่ายุงได้สูง หรือใช้แบบง่ายๆ คือเอาใบกะเพราขยี้ให้น้ำมันหอมระเหยออกแล้วนำมาวางไว้ใกล้ตัว
ยูคาลิปตัส น้ำมันหอมระเหยมีกลิ่นหอมสดชื่น ช่วยบรรเทาอาการหวัดคัดจมูก สูดดมช่วยให้จมูกโล่ง ช่วยทำให้อารมณ์เย็นและไล่แมลง วิธีใช้คือใบสดมาขยี้ให้น้ำมันหอมระเหยออกมาไล่ยุง
ใบเสม็ดขาว สารสกัดมีคุณสมบัติในการขับไล่แมลง ใบสกัดน้ำมันหอมระเหยที่เรียกว่าน้ำมันเขียว หรือน้ำมันเสม็ด มีกลิ่นคล้ายการบูร มีรสขมใช้ทาแก้เคล็ด เมื่อยปวด รับประทานแก้จุกเสียด ท้องขึ้น ลมชัก ขับเหงื่อ ใบและเปลือกตำรวมกันใช้พอกแผลที่กลัดหนอง ช่วยดูดหนองให้แห้ง ทาฆ่าหมัด เหา และไล่ยุง ปัจจุบันมีการนำมาทำธูปไล่ยุง
ดาวเรือง ใช้กลิ่นไล่แมลง สารสกัดจากดาวเรืองนำไปใช้ในวงการผลิตเครื่องสำอาง มีสรรพคุณลดริ้วรอย และนำมาใช้รักษาอาการอักเสบของผิวหนังและแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ใบและดอกดาวเรืองมีกลิ่นฉุนมาก และสารสกัดจากดาวเรืองยังมีประสิทธิภาพในการกำจัดลูกน้ำยุง
 |
| ดอกดาวเรือง |
หนอนตายหยาก ใช้น้ำคั้นหนอนตายหยากเทลงในบริเวนน้ำขังกำจัดลูกน้ำได้ดี
 |
| หนอนตายหยาก |
วิธีอื่นๆ ที่ไล่ยุงได้ อาทิ การบูร ห่อด้วยผ้าหรือแบบสำเร็จรูปห่อไว้เรียบร้อยวางไว้ในห้อง เปลือกส้มโอ ส้มเขียวหวาน เมื่อทานเสร็จแล้วอย่าทิ้ง ตากให้แห้งแล้วนำไปเผาไล่ยุงได้ดี เวลาเผาในห้องที่อยู่อาศัยก็ดูปริมาณให้เหมาะสมกับขนาดของห้อง ใช้ภาชนะประเภทสเตนเลสก็ดีป้องกันอันตรายไฟไหม้ น้ำมันหอมระเหยจะทำให้ยุงไม่กล้าเข้าใกล้ และถ้าใครอยู่ตามชนบทจะรู้วิธีนี้ดีคือ เอาเปลือกลูกมะพร้าวแห้งเผาในเวลาพลบค่ำแถวใต้ถุนบ้านและใกล้ๆ คอกวัวควาย ให้ควันคละคลุ้งดีจังชนิดที่ยุงยังต้องกลัว เป็นวิธีไล่ยุงของชาวบ้านแบบไทยลูกทุ่งขนานแท้
